Sinds 2018 heeft RSG Wiringherlant in Wieringerwerf een eigen Jongerenrechtbank. Dit project wordt ondersteund met een incidentele subsidie van de Gemeente Hollands Kroon via de Hollands Kroonse Uitdaging. In onderstaand artikel vertelt Arjan van Deutekom, de coördinator van de jongerenrechtbank, meer over dit geslaagde project.
Sinds 2018 heeft RSG Wiringherlant een eigen Jongerenrechtbank. Wij waren destijds de vijfde school in Nederland en de eerste school buiten Amsterdam die zich aansloot bij dit geweldige project. Inmiddels hebben we de vierde lichting jongerenrechters geworven en getraind en zetten daarmee een volgende stap naar meer eigenaarschap, eigen verantwoordelijkheid en betrokkenheid onder onze leerlingen. In de afgelopen jaren heeft het project onze school en vooral de leerlingen op een heel aantal manieren helpen ontwikkelen en groeien. Voor ik hier verder op in ga eerst een korte inleiding over het project.
Er zijn inmiddels ongeveer 50 leerlingen van RSG Wiringherlant opgeleid tot jongerenrechters -advocaten en -aanklagers. Zijn hebben vanaf de eerste beëdiging ruim 15 zaken tot een goed einde gebracht. Het ging daarbij om kleine vernielingen, pestgedrag, maar ook om grotere conflicten en verstoringen. Bij iedere zaak is er gekeken naar wat de situatie is die ontstaan is, op welke manier dat een kwalijke situatie is en voor wie en vooral hoe dit weer recht gezet kan worden. Het uitgangspunt van de jongerenrechtbank is namelijk herstelrecht; we gaan ervan uit dat een conflict of overtreding leidt tot een ongewenste situatie tussen leerlingen onderling en/of leerlingen en de school en dat er voor die situatie een oplossing gezocht moet worden.
“Het belangrijkste van de training voor de jongerenrechtbank vond ik dat we leerden wat het verschil is tussen strafrecht en herstelrecht en zijn gaan snappen dat strafrecht vaak niet de oplossing van een probleem is”. (een jongerenrechter)
Door te zoeken naar oplossingen van problemen in plaats van ons te richten op het straffen van negatief gedrag draagt de Jongerenrechtbank bij aan een prettige en veilige leer- en leefomgeving voor iedereen op school. We zijn ervan overtuigd dat die oplossingen passender zullen zijn wanneer ze gevonden worden in een gesprek tussen leeftijdsgenoten. Juist in dat gesprek ligt de kracht van de Jongerenrechtbank, daarom wordt tijdens de training die de stichting verzorgd ook erg veel aandacht besteed aan effectieve en productieve gespreksvormen. Daarnaast leren de leerlingen onder andere de rollen van rechter, advocaat en aanklager kennen en invullen en een vonnis op een effectieve manier formulieren.
“Het fijnste van de jongerenrechtbank vind ik dat het ervoor zorgt dat wij andere leerlingen echt kunnen helpen”. (een jongerenrechter)
Het belangrijkste dat zij echter leren is dat zij verantwoordelijkheid kunnen nemen voor en invloed kunnen hebben op de gang van zaken op school. Dat is direct ook één van de meest belangrijke effecten die de Jongerenrechtbank van RSG Wiringherlant heeft gehad. Een groeiende groep leerlingen voelt zich meer eigenaar van de gang van zaken op school en neemt verantwoordelijkheid om deze ook op een prettige en rechtvaardige manier te laten verlopen. Ze kiezen ervoor daar hun eigen vrije tijd in te investeren en stellen zich daarmee ook dienstbaar op voor andere leerlingen. Een mooi voorbeeld hiervan is dat een leerling die nogal vatbaar bleek te zijn voor groepsdruk enige tijd is gecoacht in hoe hij daar beter mee om kon gaan door een jongerenrechter.
“Iedere school zou een jongerenrechtbank moeten hebben omdat pubers nu eenmaal soms domme dingen doen. De jongerenrechtbank helpt hen dit op te lossen zonder té grote gevolgen”. (een jongerenrechter)
Natuurlijk heeft de Jongerenrechtbank ook een (positief) effect op de leerlingen die voor de rechtbank verschenen zijn. Zij hebben hun verhaal kunnen doen en verantwoordelijkheid genomen voor wat zij gedaan hebben. Door hun deelname aan de rechtszaak hebben zij zich ingezet om de situatie weer recht te zetten. Hierdoor komen zij op een veel prettiger manier terug in de schoolgemeenschap dan wanneer er slechts sprake was geweest van een straf. In het gesprek wordt ook niet alleen de ingezoomd op de daad, maar komt de hele context aan bod, waardoor er ook meer ruimte is voor begrip.
De derde manier waarop de jongerenrechtbank impact heeft op de sfeer in de school is door de uitstraling naar de hele populatie. Door leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven voor de normen en regels die gelden op school en de naleven ervan ontstaat er een meer algemene betrokkenheid bij de school en de schoolcultuur. De jongerenrechters tonen zich als ambassadeurs van het project, van de school én van de schoolcultuur.
https://www.wiringherlant.nl/jongerenrechtbank
Bezoek van een politieagent aan de jongerenrechters van RSG Wiringherlant.
